“Hỡi các con, ta rời bỏ các con để trở thành một người cha. Ta phải rời bỏ đời tu hành với một chút tiếc nuối, bởi thật tiếc, việc vừa là linh mục vừa là một người cha vẫn còn là một điều cấm kị trong nhà thờ”.
Cha Claudio Cavallo, 50 tuổi, đã nói như thế với các con chiên trong buổi lễ cuối cùng của ngài ở giáo xứ, trong một tuyên bố đã khiến cha trở nên nổi tiếng trên khắp các phương tiện truyền thông ở Italy mấy ngày qua. Trong lịch sử, cha Cavallo không phải là vị linh mục đầu tiên ở Italy trút bỏ áo chùng để đi theo một người phụ nữ, nhưng cái cách mà cha thông báo quyết định của mình một cách công khai trước các giáo hữu là điều mà trước đây chưa từng xảy ra. Và phản ứng mà các giáo dân đến dự lễ cũng là điều chưa từng có trước đây: tất cả đứng dậy và dành cho cha Cavallo những tràng vỗ tay kéo dài nhiều phút, không khác gì khá n giả tung hô một nghệ sĩ sau bài biểu diễn trên sân khấu, hoặc như các cổ động viên trên sân bóng cám ơn một cầu thủ khi anh rời sân sau một trận đấu tuyệt vời.
Đó là điều đã xảy ra vào hôm 25/1 ở giáo xứ Borgo San Dalmazzo, một huyện nhỏ có 12 nghìn dân ở tỉnh Cuneo, vùng Piedmont, miền Bắc Italy, khi cha Cavallo bất ngờ đưa ra tuyên bố của mình vào một buổi làm lễ thánh. Sau một bài giảng về nghĩa vụ của các giáo dân đối với Chúa và với gia đình, cha Cavallo bắt đầu nói về việc của riêng mình, sau một quá trình suy nghĩ, cầu nguyện và khiến cha quyết định đưa lựa chọn cuối cùng. Đấy là nói lên sự thật, như một cách giải phóng áp lực nặng nề lên vai cha. Từ nhiều tuần qua, ở xứ đạo này, người ta đã âm ỷ một tin đồn rằng, vào tháng 3 năm nay, sẽ có một cha xứ lên chức bố. Mẹ của đứa bé là một giáo dân gần bằng tuổi cha Cavallo và vừa li dị chồng. Một scandal dường như có nguy cơ bùng nổ nếu như cha Cavallo không lên tiếng.
Cha Cavallo, người rời bỏ giáo xứ để đi theo tình yêu của đời mình
Điều mà dư luận Italy quan tâm hóa ra không phải là việc cha Cavallo có lên tiếng hay không, mà chính là phản ứng của các giáo dân trước những gì đã xảy ra. Trên kênh RAI, một phụ nữ ở Borgo San Dalmazzo nói: “Cha Cavallo đã nói những câu đầy xúc động về một vấn đề mà ở đây, chúng tôi đã bàn tán từ lâu. Chúng tôi hoàn toàn chia sẻ với quyết định của cha”. Một phụ nữ khác nói thêm: “Đây đâu phải là cha xứ đầu tiên ở vùng này bỏ đạo vì một phụ nữ. Nhưng có lẽ là cha Cavallo đã chờ hơi lâu trước khi đưa ra tuyên bố, có lẽ vì e ngại những lời đồn đại gây tác hại lớn sẽ tiếp tục bung ra”. Nhưng dưới mắt của phụ nữ, cha Cavallo là người thế nào? Một phụ nữ khác nói trên tuần báo l’Espresso: “Đấy là một người đẹp trai”. Những người khác nói thêm rằng, cha bắt đầu đời linh mục vào năm 25 tuổi, là em trai của một phóng viên địa phương và chưa bao giờ họ nghe những lời phàn nàn nào về lối sống của cha.
Câu chuyện của cha Cavallo, người bị buộc phải rời bỏ xứ đạo để trở về cuộc sống đời thường khi làm cha, đã một lần nữa nêu lên những vấn đề khá nóng bỏng đối với các giáo lí Công giáo. Theo giáo luật, những người đã theo đời sống linh mục buộc phải sống cuộc đời độc thân và tận hiến cho Chúa. Rất nhiều vấn đề đã nảy sinh xung quanh điều ấy và đã trở thành một cuộc tranh cãi lớn bên trong cũng như bên ngoài nhà thờ liên quan đến việc có nên cho các linh mục được lập gia đình hay không. Cho đến bây giờ, Giáo hội Công giáo vẫn đóng cửa với những vấn đề nhạy cảm như thế, dù điều mà họ đã và đang phải đương đầu trong nhiều năm qua đã khiến hình ảnh của nhà thờ bị hoen ố: tình trạng lạm dụng tình dục trẻ em trong các giáo sĩ ở nhiều nơi trên thế giới. Nhiều người đã cho rằng, tình trạng này nảy sinh là do hoàn cảnh sống độc thân của các cha.
Những scandal lạm dụng tình dục như thế không nhiều ở Italy, nhưng việc các cha xứ cởi áo linh mục để về với đời vì tình yêu lại không phải là chuyện hiếm. 5 năm trước, nước Ý đã từng rúng động về việc một linh mục ở miền Bắc tuyên bố bỏ xứ đạo để lập gia đình với một cô gái làng chơi người Nigeria, người mà cha bắt gặp ở trên đường phố và đem lòng thương cảm khi biết cô bị đánh đập và hành hạ nhiều lần. Mối tình ấy đã được báo chí lúc đó mô tả như một câu chuyện kì lạ và đầy lãng mạn trong một thế giới đầy bon chen, giả dối và thực dụng. Trong một đất nước lãng mạn của tình yêu nhưng cũng sùng đạo bậc nhất như Italy, những câu chuyện như của vị linh mục đã lập gia đình với cô gái điếm và chuyện của cha Cavallo, người bây giờ đang bắt đầu cuộc sống gia đình với người ông đã bí mật yêu trong nhiều năm và sắp làm đám cưới, khiến người ta tin, tình yêu lứa đôi và tình yêu với Chúa bị buộc phải loại bỏ nhau. Cha Cavallo đã tiếc nuối khi rời xứ đạo, nhưng ông vẫn chọn tình yêu lứa đôi hơn là chọn Chúa. Trước lựa chọn ấy, không ít giáo dân của ông đã cho rằng, giáo hội nên “tạo điều kiện cho các cha lấy vợ” và “khi thời gian trôi qua, những câu chuyện như của cha Cavallo sẽ trở nên bình thường. Nếu chúng ta không để các cha xứ lập gia đình, rồi sẽ có lúc không thanh niên nào muốn làm linh mục nữa”.
Đấy không phải là những lời đùa cợt của một ai đó mà là những lời rất nghiêm túc của một số giáo dân ở Borgo San Damazzo trên tạp chí l’Espresso. Trong một thế giới mở và ngày càng nhiều cấm kị bị loại bỏ, những câu chuyện giống như phim của cha Cavallo trên thực tế đã thành hiện thực. Những nhà làm phim người Italy thỉnh thoảng vẫn đưa chi tiết các cha cố bí mật yêu một cô gái nào đó, trong một mối tình bị xã hội lên án và người đời xì xầm, như một ẩn dụ về mối xung khắc trong quan niệm giữa tình yêu tinh thần và tình yêu xác thịt, giữa tình yêu với Chúa và tình yêu với một người phụ nữ thực sự và cụ thể, giữa sự thanh cao trong tình yêu có được nhờ sự tận hiến và những cám dỗ trần tục như quỷ Satan của một cuộc sống đời thường. Các phim ấy cũng xoáy sâu vào những cuộc đấu tranh nội tâm của những người mặc áo tu hành, một cuộc chiến tưởng như bất tận và đau khổ.
Hồi tháng 5 năm ngoái, những vấn đề liên quan đến “tình yêu cha cố” cũng trở nên ầm ỹ khi một nhóm 26 phụ nữ Italy đã viết thư gửi đích thân Giáo hoàng Francis I để bày tỏ ý nguyện được nghe ngài phá vỡ sự im lặng liên quan đến việc này. Họ không giấu giếm rằng họ đang có những quan hệ tình cảm với các linh mục và mong muốn Giáo hội hãy “xem xét lại” vấn đề về tình trạng sống độc thân của các linh mục, để “chấm dứt những nỗi đau khổ và chịu đựng” của họ khi yêu trong hoàn cảnh bị ngăn cấm. Lá thư có đoạn: “Chúng tôi yêu những người đàn ông ấy, và rất nhiều lần không thể nào yêu nhau như bình thường được”. Bức thư viết tiếp: “Cả chúng tôi và các cha xứ đều đau khổ. Chúng tôi vẫn muốn họ tiếp tục phụng sự cộng đồng, nhưng cũng muốn họ là những người đàn ông của đời mình. Điều đau khổ hơn cả, là chúng tôi phải yêu họ một cách vụng trộm”.
Dư luận Italy đã rúng động vì lá thư ấy. Cho đến giờ, vẫn chưa có ai trong Giáo hội lên tiếng về điều này…
Trương Anh Ngọc (từ Rome, Italy)
Trả lời